Makalemizde Basra Ekolü temsilcilerinden olan ve Mu’tezile’nin beş doktrinel esasını sistemleştiren Kâdî Abdulcebbar’ın (ö. 415/1024) görüşleri doğrultusunda âlemin ve özellikle de insanın yaratılışındaki ilahi gaye ve bu gayeyi ifade eden kavramların değer analizi tasviri bir metotla ele alınacaktır. Bu doğrultuda Allah’ın insanı niçin yarattığı sorusu, ilahi fiillerdeki gaye/garaz (amaç ve nedensellik) unsuru esas alınarak cevaplandırılmaya çalışılacak ve Allah’ı yaratmaya çağıran zorunsuz nedenin (dâî) nitel değeri incelenecektir. Bununla birlikte Allah’ın yaratma gayesinin merkez kavramı olan ‘faydalandırma’nın, yaratılış öncesinde hikmet üst başlığı ile ‘tefaddul’ (karşılık beklemeksizin fayda sağlama); yeniden dirilişte ise vâcib üst başlığı ile ‘sevab’(mükâfat) ve ‘ivaz’ (elemin bedeli) olarak formüle edildiği görülecektir. İkab/cezanın ise yaratılışın başlangıcına ait bir değer olmadığı dolayısıyla yeniden diriliş ile zorunluluk kazanan ‘yasal iyi’ olduğu vurgulanacaktır. Bütün bu gayeliliği ifade eden kavramların ‘fayda ve iyilik’ (maslahat ve hüsn) değerleri içerisinde temellendirilmeye çalışıldığına yer verilecektir. Çalışmamızda yaratılışa başlamanın esas gayesi faydalandırma ve bunun fiilî değeri tefaddul iken; yeniden yaratılışın gaye değeri fayda ve iyi, fiilî değeri ise vâcib olduğu sonucuna ulaşılacaktır.
Mu’tezile’de Yaratılışın Gayesi ve İlahî Fiillerin Değer Analizi
2020
Article (Journal)
Electronic Resource
Unknown
mu’tezile , yaratma , gaye , fayda , sevab , i̇vaz , ceza , mu’tazila , creation , purpose , benefit , reward , compensation , punishment , Islam , BP1-253 , Practical Theology , BV1-5099 , Moral theology , BV4625-4780
Metadata by DOAJ is licensed under CC BY-SA 1.0
Navigationssysteme - Klaus-Ulrich Blumenstock, Christian Deger, Günther Janisch
Online Contents | 1996
Prikhodite ot ptnicheskite prevozi - analizi, tendencii, problemi
IuD Bahn | 1999
|Prilog analizi kombinovanog sistema zamene elemenata motornih vozila
Tema Archive | 1983
|Primena estimacionih metoda u frekventnoj analizi dinamickog ponasanja sinskih vozila
Tema Archive | 1986
|